حمامی که تنها با یک شمع گرم می شد
حمام شیخ بهایی یکی از شاهکارهای معماری و مهندسی جهان است. ایران زمین از داشتن چنین فرزندانی به خود می‌بالد. حمام شیخ بهایی مربوط به دوره صفویه است که با مهندسی شیخ بهایی ساخته شده است، سیستم گرمایی این حمام از شاهکارهای مهندسی با استفاده از قوانین فیزیک و شیمی محسوب می‌شود.
کارکرد حمام شیخ بهایی
آب این حمام با سیستم “دم و گاز” یعنی از گاز متان فاضلاب مسجد جامع و چکیدن روغن عصارخانه شیخ بهایی که در مجاورت حمام قرار دارد روشن می‌شده است. این حمام در اصفهان قرار دارد.
عصارخانه محلی برای تهیه روغن از دانه‌های روغن بوده است. این حمام با استفاده از این سیستم پیچیده مهندسی به مدت طولانی تنها با یک شمع روشن می‌شده است.این حمام از نظر معماری مانند سایر حمام‌های دوره صفویه دارای ویژگی‌های آن دوران است.متاسفانه تا مدتی پیش این حمام تاریخی به زباله‌دانی و محل تجمع افراد معتاد تبدیل شده بود و جالب اینکه این حمام ۳۰ وارث پیدا کرده بود!!
همین حالا میتوانید آب گرم کن از پویش گروپ سفارش دهید
چندی پیش حفاظت از این اثر منحصر به فرد آغاز شد و به زودی مرمت آن آغاز خواهد شد. حمام شیخ بهایی در شعاع یکصدمتری جنوب گنبد نظام الملک (جنوب مسجد جامع عتیق) در محله «در دست» قرار دارد.
تاریخ ساخت آن را سال ۱۰۶۵ عنوان می‌کنند و طراحی آن را به شیخ بهایی نسبت می‌دهند.
در اقوال آمده که این حمام اسرار آمیز خزینه‌ای دارد که آب آن خودکار و بدون مصرف انرژی مستقیم گرم می‌شده است.
البته بنا برنظر رایج‌انرژی گرمایی حمام از گاز و انرژی مالی فضولات و فاضلاب تامین می‌شده که از طریق سفالینه‌های تهیه شده و مکش گازهایی چون متان و اکسید گوگرد استفاده می کرده است.
حمام شیخ بهایی بنایی عمومی بوده که به مرور در تصرف اشخاص درآمده و گفته می‌شود زمانی حتی کارگر حمام نیز ادعایی از حمام داشته است.
در حال حاضر تا پیش از تملک نزدیک به ۳۰ نفر ادعای سرقفلی و مالکیت این اثر را داشتند.
و تا اونجائی که بنده میدونم به علت کنجکاوی یک انگلیسی مکانیزم کار این حمام برای همیشه بهم خورد
حمام شیخ بهایی به ثبت آثار ملی رسیده، و آب دیگ‌های آن تا اواسط دوره پهلوی با شعله شمع به جوش می‌آمده است
تصویر شیخ بهائی نفر سمت راست
بیوگرافی شیخ بهائی
شیخ بهائی، در سال ۹۵۳ ه.ق ۱۵۴۶ میلادی در بعلبک متولد شد. او در جبل عامل در ناحیه شام و سوریه در روستایی به نام “جبع” یا “جباع” می زیسته است. ناحیه “جبل عامل” همواره یکی از مراکز شیعه در غرب آسیا بوده و پیشوایان و دانشمندان شیعه که از این ناحیه برخاسته اند، بسیارند خاندان شیخ بهائی از خانواده های معروف شیعه در جبل عامل بوده است. بهاءالدین در کودکی به همراه پدرش به ایران آمد و پس از اتمام تحصیلات، شیخ الاسلام اصفهان شد.
وی در علوم فلسفه، منطق، هیئت و ریاضیات تبحر داشت، مجموعه تألیفاتی که از او بر جای مانده در حدود ۸۸ کتاب و رساله است. وی در سال ۱۰۳۱ ه.ق در اصفهان درگذشت و بنا بر وصیت خودش جنازه او را به مشهد بردند و در جوار مرقد مطهر حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام جنب موزه آستان قدس دفن کردند.
در میان عموم مردم ، شیخ بهائی معمولا به مهارت در ریاضی و معماری و مهندسی معروف بوده و هنوز هم به همین صفت معروف است. طرفه آنکه زاد روزش را نیز به نام روز معماری نام نهاده اند. معماری مسجد امام اصفهان و مهندسی حصار نجف را به او نسبت می دهند. و نیز شاخصی برای تعیین اوقات شبانه روز از روی سایه آفتاب یا به اصطلاح فنی، ساعت آفتاب یا صفحه آفتابی و یا ساعت ظلی در مغرب مسجد امام (مسجد شاه سابق) در اصفهان هست که می گویند وی ساخته است.
عوامل موثر بر اثر معماری در اندیشه شیخ بهایی
در احاطه وی به مهندسی مساحی تردیدی نیست و بهترین نمونه ای که هنوز در میان است، نخست تقسیم آب زاینده رود به محلات اصفهان و قرای مجاور رودخانه است که معروف است هیئتی در آن زمان از جانب شاه عباس به ریاست شیخ بهائی مأمور شده و ترتیب بسیار دقیق و درستی با منتهای عدالت و دقت علمی در باب حق آب هر ده و آبادی و محله و بردن آب و ساختن مادیها داده اند که هنوز به همان ترتیب معمول است و اصل طومار آن در اصفهان هست.
همین حالا میتوانید آب گرم کن از پویش گروپ سفارش دهید
دیگر از کارهای علمی که به بهائی نسبت می دهند طرح ریزی کاریز نجف آباد اصفهان است که به نام قنات زرین کمر، یکی از بزرگترین کاریزهای ایران است و از مظهر قنات تا انتهای آبخور آن ۹ فرسنگ است و به ۱۱ جوی بسیار بزرگ تقسیم می شود .
تعیین سمت قبله مسجد امام به مقیاس چهل درجه انحراف غربی از نقطه جنوب و خاتمه دادن به یک سلسله اختلاف میان مفتیان ابتدای عهد صفوی راجع به تشخیص قبله عراقین در مدت یک قرن و نیم از دیگر کارهای اوست.
نکته حایز اهمیت در آثاری که از او بر جای مانده اند، تبعییت این آثار از اصولی است که ریشه در حکمت الهی شیخ دارد. معماری در نگرش او دارای اصولی است که می توان آن را به صورت ذیل بیان کرد:
اصول مبتنی بر شبکه هستی
